Nasz system edukacyjny od dawien dawna nie kładł nacisku na samodzielne myślenie, kreatywność i twórcze rozwiązywanie problemów. Dodatkowo w ostatnich latach jeszcze wzmocnił nacisk na mechaniczność i schematyczność myślenia wprowadzając szereg testów zaliczeniowych i klasyfikacyjnych. Działania te prowadzą do tego, że kreatywne z natury i ciekawe świata dziecko zaczyna uczyć się schematycznego i odtwórczego myślenia. Myślenie to zwane jest myśleniem wertykalnym lub myśleniem „w głąb” i polega na szukaniu rozwiązań szybkich, logicznych i zgodnych z posiadanymi wzorcami.
Przeciwieństwem tego sposobu myślenia jest tak zwane myślenie lateralne, zwane także równoległym albo myśleniem „w bok”. Cechuje się ono nowym spojrzeniem na sytuację, przeformułowaniem problemu, co niejednokrotnie prowadzi do dostrzeżenia nowych możliwości. Świetnym przykładem konieczności odwołania się do takiego myślenia, w celu wybrnięcia z trudnej sytuacji, jest popularna opowieść o zamożnym kupcu i jego pięknej córce:
Zamożny kupiec zapożyczył się u starego i chciwego bankier. Kiedy pomimo zapożyczenia interesy nie szły po myśli kupca i popadał on w coraz większe długi, bankier zwęszył świetny interes do zrobienia. Zaproponował kupcowi, że umorzy jego długi jeśli ten odda mu swoją córkę za żonę. Widząc jednak przerażenie na twarzy kupca i jego córki, bankier zaproponował, że decyzję podejmie za nich los. Włożę do woreczka dwa kamyki z alejki – czarny i biały. Jeżeli wyciągniesz biały – mówi do dziewczyny, daruję ojcu długi, a ty jesteś wolna. Ale jeżeli wyciągniesz czarny kamyk, wtedy daruję ojcu długi, a ty wyjdziesz za mnie za mąż. Dziewczyna wiedziała, że jeżeli nie zgodziłaby się na losowanie, zostałaby panną ale jej ojciec trafiłby do więzienia za długi. Zatem przystała na propozycję bankiera.
Bankier podniósł z alejki, na której stali dwa kamienie i włożył je do woreczka. Bystra dziewczyna zauważyła jednak, że oba były czarne.
Co zrobiłbyś na miejscu dziewczyny, która nie chce wyjść za mąż? Jak byś wybrnął z tej sytuacji?
Pomyśl chwilę i pokombinuj, a jeśli chciałbyś wiedzieć co zrobiła dziewczyna, przeczytaj odpowiedź umieszczoną pod obrazkiem
Dziewczyna wylosowała jeden z kamieni i „niechcący” upuściła go na drogę. a potem zaproponowała sprawdzenie jaki kamień pozostał w woreczku, aby było wiadomo, który wylosowała 😉
Czy już rozumiesz co oznacza myślenie lateralne? Jeżeli chciałbyś go używać powinieneś rozbudzić w sobie gotowość do pozbycia się schematycznego postrzegania i rozumienia świata oraz być gotowym na spojrzenie na problem z różnych stron. Edward de Bono, który opracował termin myślenia lateralnego, zawsze podkreślał, że jednym z narzędzi potrzebnych do jego wykorzystania jest poczucie humoru i przestrzeganie kilku prostych zasad:
- Nie stosuj się do zasad których nie ma
- Uważaj na etykietki
- Obserwuj szczegóły
- Zerwij z rutyną
Może zatem mała próba jak Ci pójdzie tym razem:
- Pewien facet jest ubrany całkowicie na czarno. Ma czarne buty, skarpetki, spodnie, sweter, rękawiczki i kominiarkę. Idzie czarną ulicą, na której nie świeci się żadna latarnia. Nie widać też księżyca – jest nów, a niebo zachmurzone. Naprzeciw niego z dużą prędkością jedzie czarny samochód z wyłączonymi światłami – jednak w jakiś sposób kierowca zobaczył mężczyznę i się zatrzymał. Jak to możliwe?
Był dzień – czy gdzieś jest napisane inaczej?
- Ojciec i jego syn mieli wypadek samochodowy. Ojciec zmarł, a syna przewieziono karetką do szpitala. Gdy chirurg go zobaczył krzyknął: „Nie mogę operować tego chłopca, on jest moim synem!”. Jak to możliwe?
Chirurg może być kobietą, więc także i matką
mam nadzieję, że dobrze bawiłeś się rozwiązując te lateralne zagadki. Dla mnie było to miłe uelastycznianie swojego mózgu, tym bardziej że przy ich rozwiązywaniu piłem „rozjaśniającą umysł” Yerba Mate IQ
